Een stelletje ontregelde hackers richtten in 2005 in Californië een school op voor startups: Y Combinator. De aangenomen bedrijfjes krijgen elk ruim een ton om investeringen te doen en worden intensief begeleid. Het is het ongekende succes achter grote namen als Airbnb en Dropbox. Zonder Y Combinator had Airbnb waarschijnlijk niet eens meer bestaan.

 
Twee keer per jaar selecteert Y Combinator in het hart van Silicon Valley uit tal van aanvragen zo’n honderd beginnende startups. Die krijgen elk 120.000 dollar om te investeren en draaien drie maanden mee in een intensief programma. De jonge ondernemers leren vooral veel van elkaar. De belangrijkste voorwaarde: de deelnemers – of ze nu uit de VS, Europa of elders vandaan komen – moeten drie maanden in Silicon Valley komen wonen.

 
Demo Day met investeerders
Gedurende deze tijd verfijnen ze hun techproduct, leggen contact met klanten en leren hun product pitchen. De cursus komt op een hoogtepunt op Demo Day als de oprichters hun product presenteren voor een gehoor van meer dan honderd investeerders.

In Silicon Valley geldt niet elk nieuw bedrijf als een startup. Geen startup is bijvoorbeeld een bedrijfje dat anderen helpt om een website te bouwen. Wel tot de categorie startup behoort een bedrijf dat software verkoopt waarmee iedereen zelf een website kan bouwen. Een startup heeft de potentie wereldwijd klanten te bedienen en kan in een paar jaar uitgroeien tot een miljardenbedrijf.

 
Achtergrond als hackers
De oprichters van Y Combinator zijn hackers. Dat moet je vooral positief zien: programmeurs die zo goed zijn dat ze op belangrijke sites kunnen inbreken. Medeoprichter Robert Morris werd overigens ooit veroordeeld toen hij met zijn Morris-worm onbedoeld een deel van het internet platlegde. De drijvende kracht achter Y Combinator is Paul Graham, die de startups onvermoeibaar van adviezen voorziet. Hij schrijft ook essays die in 2015 alleen al ruim 30 miljoen keer werden aangeklikt.

De gemiddelde leeftijd van de deelnemers ligt zo rond de 25 jaar. „Ze moeten volwassen genoeg zijn om verantwoordelijkheid te nemen, maar het liefst ongebonden zijn,” zegt Graham in het boek The Launchpad. ,,Wie een startup wil, moet er volledig voor gaan. Er is geen ruimte voor iets anders.”

Auteur Randall Stross beschrijft in The Launchpad hoe Y Combinator kandidaten selecteert, de tegenslagen die ze in drie maanden te verwerken krijgen, en de uiteindelijke afsluiting op Demo Day. Niet alle plannen halen het. Sommige veelbelovende deelnemers worden aangenomen met een slecht plan en moeten tijdens de drie maanden met een beter idee komen. Graham kan keihard zijn in zijn oordeel, het is soms huiveren voor de deelnemers. Maar succes is er ook als ze met een goed plan grote investeringen binnenhalen.

 
Cruciale hulp maakt broers miljardair 
Patrick Collison van betalingsdienst Stripe twijfelt of zijn bedrijf het zou hebben gered zonder Y Combinator. „Je eerste klanten werven, kiezen wie je in dienst neemt, deals sluiten met banken en fondsen werven. De partners van Y Combinator waren daar nauw bij betrokken en gaven cruciale hulp,” zegt Collison. Hij en zijn broer John (medeoprichter) zijn inmiddels beiden miljardair.

Airbnb had aanvankelijk moeite om investeerders te vinden. Weinigen zagen iets in het idee om privéhuizen tijdelijk te verhuren. Dat veranderde toen CEO Brian Chesky en twee medeoprichters van in de twintig meededen met het programma van Y Combinator. Al snel haalden ze zo’n zeven miljoen dollar binnen. Drie jaar later volgde nog eens ruim honderd miljoen van bekende investeerders als Andreessen Horrowitz.

 
Mark Zuckerberg komt langs
Tijdens de drie maanden werken de deelnemers vooral in hun appartement aan hun startup. Programmeren, de app testen en optimaliseren. Potentiële klanten benaderen, kijken wat wel en niet werkt. Eén keer per week is er gezamenlijke maaltijd in het kantoor in Mountain View, waarbij ondernemers als Mark Zuckerberg een presentatie geven. Maar de deelnemers praten vooral onderling. Daarnaast hebben ze individuele sessies met de experts van Y Combinator. Wat werkt wel en niet, hoeveel opbrengsten zijn er al, wie neem je aan als personneel, hoe gaat het benaderen van investeerders? De aanpak laat zien waarom buiten Silicon Valley startups moeilijk van de grond  komen: je hebt voorbeelden nodig in je naaste omgeving.

 
Silicon Valley-droom komt uit
Soms moet je een radicale stap zetten en komt een droom uit. De 23-jarige Haisha Chen uit Shanghai studeerde aan de University of Chicago. Tot grote schrik van zijn ouders kochten hij en zijn vriend Guo uit Hongkong een enkeltje San Francisco. De kosten voor hun appartement daar liepen snel op. Maar na vier maanden kregen ze een telefoontje van Y Combinator, die honderdduizend dollar bood in ruil voor 7 procent aandeel in hun beginnende startup, zoals The New York Times Magazine beschrijft. Hun startup Strikingly ontwerpt software waarmee je snel een mobiele website kan maken. Ze verhuisden meteen naar Mountain View. „Ik werd emotioneel geraakt door alle bekende bedrijven die er zitten, zegt Guo. „Ik had er als kind van gehoord. Ik had meteen het gevoel: hier hoor ik thuis.”

Y Combinator (de oorspronkelijke betekenis is een computerprogramma dat andere programma’s aanstuurt) heeft inmiddels concurrentie. In Boulder (Colorado) zit Techstars dat een vergelijkbaar programma aanbiedt. Voor Y Combinator is de concurrentie voorlopig geen probleem. „Het is goed voor de jonge ondernemers,” zegt Graham. „Als wij een fout maken en een goede startup afwijzen, hebben ze elders nog een kans.”

 
Te veel macht
Kritiek is er ook op de programma’s, want door de hoge investeringen zouden de jonge startup ondernemers veel te veel macht krijgen. Investeerders worden steeds meer naar hippe startups getrokken ten koste van andere bedrijven. Ook Y Combinator stimuleert dat. Graham zit er niet mee. Het is zijn business en als die floreert gaat het ook met hem goed.

Graham heeft nog wel een boodschap voor diegenen die een startup willen beginnen. „Negentig procent faalt de eerste keer. Probeer meerdere startups uit, daar leer je van, daarna kan je verder.”