Özcan Akyol onderzoekt de mediakloof in Nederland in de serie 'Eus in Medialand'. Wat zou de reclame- en mediawereld kunnen hebben aan zijn bevindingen?

Özcan Akyol onderzoekt in drie delen (te bekijken via NPO Start, 19 maart deel 2) de mediakloof in Nederland. Het gaat erover hoe mensen buiten de grote steden zich slecht gepresenteerd voelen in de Nederlandse media. In deel 1 licht hij niet de klassieke tegenstellingen uit, maar gaat hij op bezoek in Friesland en Zeeland om gewoon eens te vragen hoe mensen zich daaronder voelen.

Zo vertelt een voormalig raadslid over Terneuzen waar een nieuwe zeesluis nauwelijks in het nieuws komt en over de leegstaande winkels in het centrum waar je ook niets over hoort als je in de Randstad woont. In de kroeg vertellen Zeeuwen hoe lullig ze zich voelen als ze weer eens ondertiteld worden (terwijl ze in het programma van Eus ondertiteld worden, metaplezier, dat dan weer wel). Ook de discussie over Zwarte Piet is een aardige scherprechter hierin; die hele discussie speelde in de provincie eigenlijk voor geen meter en op tv ging het over niets anders.

Je hebt dus aan de ene kant de makers en aan de andere kant de mensen óver wie het nieuws gaat en die werelden liggen ver uit elkaar.

Niet schrikken van deze analyse
Als je de mediawereld een beetje kent en bovengemiddelde interesse hebt voor massamedia dan schrik je niet zo van de analyse van Eus. En als je die discussie van provincie versus grote stad een beetje volgt dan weet je ook waar die mediakloof vandaan komt, een analyse waarmee Eus de mediamakers ongetwijfeld zal confronteren in de volgende delen.

Die analyse is immers niet zo moeilijk; er zijn maar een paar plekken waar het nieuws vandaan komt en daar werken voornamelijk mensen met de focus op de Randstad. Waar zitten immers de grote nieuwsredacties? RTL (Hilversum), NOS (Hilversum), Telegraaf (Amsterdam), NRC (Amsterdam), Volkskrant (Amsterdam), NU.nl (Hoofddorp) en AD (Rotterdam). Dan heb je het wel een beetje gehad. En ja, die journalisten uit de Randstad gaan meestal geen honderden kilometers rijden om naar de redactie te rijden, ze komen zelf ook uit die contreien (is mijn ervaring, ik heb de cijfers niet paraat).

Op zich niet zo erg - de meeste mensen, bedrijven en de overheid zitten daar/hier - maar je zou in de media ook aandacht aan het nieuws in Drenthe, Overijssel en Limburg moeten besteden. Die rol was natuurlijk altijd weggelegd voor de regionale kranten en omroepen, maar daar is flink bezuinigd de afgelopen jaren.

Reclamewereld
Voor de reclame- en mediawereld biedt het programma van Eus genoeg mogelijkheden voor een grondige analyse. Iedereen kijkt daar De Luizenmoeder, maar ook in de reclamewereld kunnen ze iets met die aangehaalde mediakloof. Hoe vaak zie je eigenlijk een Fries, Drent of Limburger in reclames behalve als het een karikatuur is? ('of schaatser…'). Misschien doet Jumbo dat niet eens bewust, maar in de perikelen van de familie 'Lammers' speelt de supermarkt wel een beetje met dit 'stad versus provincie gevoel'.

Toevallig zat ik afgelopen week bij een clubje reclamemakers en marketeers die het hierover hadden. Jumbo heeft zich heel bewust afgezet tegen het grootstedelijk mondaine wat AH een beetje heeft. Met zo'n normaal Nederlandse gezin met echte grotemensenproblemen voelt waarschijnlijk de provincie zich wat meer verbonden dan de grootstedelijke hipsters die hunkeren naar hun pakje quinoa en avocado's (of banaan met pindakaas, dat is nieuw).

Het is een beetje Clinton tegen Trump (maar dan zonder politiek want reclame) en als Jumbo dat nog iets verder doorvoert dan zou het, qua mentaal marktaandeel, wel eens flink op AH kunnen inlopen. Je moet dan wel altijd wegblijven bij karikaturen of eventuele politieke sentimenten, maar een klein beetje die lijnzaadknagende baardmensen plagen is wel leuk natuurlijk.

Ik zou zeggen: reclamebureaus, kom uit die Amstelveense bubbel en check eens echt waarmee de mensen buiten de grote steden kampen. Een paar afleveringen Luizenmoeder kijken is niet genoeg natuurlijk.


Kansen voor mediawereld
Voor de mediawereld liggen er ook volop kansen door de iets minder dichtbevolkte gebieden te betrekken bij het nieuws. Op hele kleine schaal doen wij dat zelf ook natuurlijk. Wij van frank.news zijn misschien wat meer van de ondernemers en van de journalistieke afstand terwijl onze vrienden van Adformatie misschien wat meer kiezen voor de bureauwereld.

Ook voor de landelijke media, is het nuttig om heel goed naar de serie van Eus te kijken die zelf trouwens in Deventer woont (maar wel bij DWDD zit en voor de VaraGids en AD schrijft). Vooral de hoofdredactie van AD kan veel leren want daar liggen de kansen echt voor het opscheppen. Precies dat mediamerk heeft namelijk, via alle regionale titels, veel kans om de provincie te veroveren. Maar ja, dan moet je geen mensen als Paul de Leeuw en Halina Reijn je krant inhalen of de boel ophitsen in Urk.

TV-wereld
In de tv-wereld hebben WNL en PowNed die taak op zich genomen, maar ook andere omroepen kunnen dat oppakken. Je ziet dat het nu nog blijft bij losstaande initiatieven zoals die goede serie bij Nieuwsuur van Jan Eikelboom (De Onderstroom), de serie van Rutger Castricum over FC Emmen (Emmen op 1) of Lex Lokaal van Lex Uiting over liefde in de provincie, maar het is belangrijk om dat serieuzer en constructiever aan te pakken.

Haal mensen binnen op je redacties van buiten de grote stad, maak je nieuwsreportages in Assen, Maastricht en Zierikzee en verplaats delen van je redacties naar andere steden dan de gangbare. En AD, geef die regionale titels de credits die ze verdienen. De kansen liggen echt niet in Amsterdam en Rotterdam (want NRC, Volkskrant en Telegraaf), maar in Assen, Enschede en Nijmegen. En in Deventer natuurlijk.