Het is een van de meest innovatieve bedrijven van deze tijd. Fabrikant Haier van koelkasten en smart homes werkt als een moderne startup. De trage silo's zijn verdwenen. Micro-ondernemingen binnen het bedrijf brengen Haier naar grote hoogte. Klanten zijn nauw betrokken bij het innovatieproces.

Het smart home gedeelte is het paradepaardje van Haier met airco's en koelkasten die je vanaf je smartphone bedient. De nieuwste aanwinst is het 'smart pillow', een slim kussen, dat je slaappatroon in de gaten houdt en instructies geeft aan andere apparaten, zoals de airco. De ontwerpen variëren per cultuur en je kan je individuele voorkeur instellen, meldt Market Screener. 

We lezen veel over platforms als Amazon en Uber, maar je zou het kinderspel kunnen noemen vergeleken met wat al jaren bij Haier gebeurt. De fabrikant uit China is wereldwijd een van een de grootse leveranciers van huishoudelijke apparaten. Het is een kolos met 80.000 werknemers, maar het zijn de innovaties die opvallen en waardoor het bedrijf het ook in het westen zo goed doet.

Doorbreken van gescheiden silo's
Veel is te danken aan CEO Zhang Ruimin die het bedrijf al ruim dertig jaar leidt, schrijft magazine Strategy+business. Zhang leidde de ommezwaai van een fabriek voor producten naar een bedrijf dat oplossingen biedt voor problemen van klanten. Heel normaal zou je denken, maar Zhang was een voorloper.

Het bedrijf leerde van zijn fouten. „Toen we gingen groeien, raakten we het contact met de klant kwijt," vertelt Zhang tegen het Business Journal van de Universiteit van Pennsylvania. „We zagen steeds meer problemen, zoals silo's waardoor afdelingen langs elkaar werkten en geen idee hadden van de klant. We noemden het de 'grote ondernemingsziekte'."

De micro-ondernemingen zijn het antwoord. Werknemers gedragen zich als ondernemer en klanten denken actief mee. „We hebben een nieuw model gebaseerd op zelfmotivatie en zelforganisatie. We willen dat iedereen daarin zijn eigen CEO kan zijn," zegt Zhang tegen de zakelijke onderzoeksite Corporate Rebels.

Klant stuurt micro-onderneming aan
Haier telt ruim tweeduizend micro-ondernemingen. Daarnaast zijn er gemeenschappelijke functies als R&D, productie en sales. Elke micro-onderneming werkt anders, toegespitst op de lokale markt. „We respecteren verschillen tussen klanten in verschillende markten. We willen integreren met consumenten binnen elke cultuur," schrijft Zhang in Strategy Business. De micro-ondernemingen passen de ontwerpen aan de plaatselijke cultuur aan.

„Met de micro-ondernemingen komt de klant centraal te staan," zegt de CEO. „Hoe meer waarde ze voor de consument creëren, hoe meer ze zelf verdienen. Ze zijn daarvoor niet afhankelijk van besluiten van de top van Haier." Door hun betrokkenheid hebben klanten veel invloed op wat de onderneming het beste kan doen. De werknemers werken alsof ze zelfstandig ondernemer zijn. In die zin zijn ze eigen baas: ze nemen eigen zakelijke besluiten, beslissen zelf wie ze aannemen en hoe ze hun budget besteden."

De ommezwaai kostte tijd, maar de resultaten mogen er zijn. „Tot dan wachtten werknemers totdat ze van bovenaf een opdracht kregen. Vaak hadden ze geen goed idee wie hun klanten waren. De micro-ondernemingen hebben de mindset veranderd. De prestaties zijn met sprongen vooruitgegaan."

Smart homes voor een slimme huishouding
De ene vernieuwing is nog nauwelijks rond of de volgende dient zich al aan. Want van koelkasten gaat het naar geavanceerde smart homes. Een slimme inrichting van je huis, waarbij huishoudelijke apparaten met elkaar en met je smartphone communiceren. Haier zet groots in op Internet of Things (IoT). De micro-ondernemingen gaan, afhankelijk van de behoeftes bij klanten, met de technische hoogstandjes aan de gang.

Dit voorjaar presenteerde Haier 'Internet of Clothing', waarbij je wasmachine, droger en strijkbout naadloos geïntegreerd zijn. Je hebt er steeds minder zorgen aan. De wasmachine analyseert de kleding en bepaalt welk programma en hoeveel wasmiddel nodig zijn. Later geeft het droogrek keurig een seintje naar je smartphone wanneer alles droog is. De integratie gaat nog verder waarbij uiteindelijk een 'smart laundry room' ontstaat.

Ook bij eten hoort een smart omgeving. Bij 'Internet of food' gaat het erom hoe lang je bepaald voedsel nog kan bewaren. Kan de koelkast even een seintje geven naar de smartphone? Internet of Things is een nieuwe fase. Ook nu zijn het de micro-ondernemingen die beslissingen nemen op basis van wat ze horen van klanten.

Symbolische act op weg naar innovatie
Zhang Ruimin heeft de veranderingen aangestuurd. Als hij in 1984 als CEO aantreedt - hij is dan 35 - krijgt hij door een symbolische act al grote bekendheid. Hij kan er niet over uit wat een puinhoop hij heeft aangetroffen. Van de grote voorraad koelkasten blijkt een vijfde niet te werken. Hij laat zijn personeel met hamers tientallen defecte koelkasten kapotslaan en dat komt hard aan. Zijn reputatie is gevestigd. Hij voert precieze kwaliteitscontroles in en dat werkt.

De snelheid waarmee hij veranderingen doorvoert is dan in China ongekend. De strikte kwaliteitscontroles helpen ook de naam van het merk te vestigen. Als de koelkasten eenmaal lopen, volgen andere producten en dan wil Zhang de wereld in. Hij is dan een uitzondering, want hij wil naar de meest concurrerende markten: de VS en Europa. Die strategie blijkt te werken. Door de kwaliteit komt hij ertussen.

Platformeconomie
Zhang is altijd bezig met vernieuwingen.In 2005 begint hij zijn bedrijf volledig om te vormen voor de interneteconomie. „Of je bezit zelf een platform of je bent in bezit van een ander platform," zegt hij stellig. Hij presenteert een meerjarenplan om zijn bedrijf om te vormen tot een op een platform en netwerken gebaseerde onderneming. In het netwerk van micro-ondernemingen krijgen uiteindelijk de 'ondernemers' en hun klanten de hoofdrol.

Het succes van Haier in de strijd om de consument is al met al terug te voeren op drie cruciale veranderingen:

1.De overgang van een gesloten, hiërarchisch bedrijf naar een open platform;

2.De introductie van 'entrepreneurial employees', werknemers die actieve partners in het bedrijf zijn;

3. De hernieuwde klantervaring, want klanten zijn niet langer passief, maar actief betrokken bij het productie- en innovatieproces.

Zhang vat het op zijn manier samen: „Vroeger wachtten werknemers op wat hun baas zou zeggen, nu luisteren ze naar de klant."