Filosoof Sjaak Vane legt de marketingwereld onder de loep. Ditmaal analyseert hij de beeldvorming van aanstaande vaders. Kom op mannen, laat je niet wegzetten. Mamma is geen Messi en pappa is geen opvoed-dummy.

Mama is zwanger, tovenaar, chef-kok, stylist en ook zichzelf, volgens de website 'Mama is Alles'. Reclame maken voor babyvoeding is wettelijk verboden. Dus startte voedingsmiddelenproducent Hero op moederdag 2017 een contentplatform over zwanger worden en moederschap. Alleen het Hero-logo in de bovenhoek en de url: (hero.nl) herinneren (weinig subtiel) aan de opdrachtgever. De insteek is origineel: de makers gaan uit van de nieuwe rollen die je krijgt als jonge moeder. En dat zijn er nogal wat. Ze worden vertederend in beeld gebracht in de promovideo van het platform. Maar wat doen we nu met die vaders, moet de redactie gedacht hebben. Welke rol spelen zij in het geheel?

https://www.youtube.com/watch?v=vR8OQ6lHMvA

De mamma blik
Sinds #metoo staat de 'male-gaze' ter discussie: de mannelijke kijk op vrouwen. Mama is Alles toont een ander perspectief: de exclusief vrouwelijke blik op de nieuwbakken vader. In de promovideo wordt dit meteen duidelijk. Daar zien we papa in een bijrol als entertainer. Hij doet grappig met een knuffelkonijntje om het verdrietige kind weer aan het lachen te krijgen. Geen shot met zijn kind samen. De toon is gezet. Terwijl mama multitaskt met haar moederrollen is pappa hulpsinterklaas. Nee, volgens Hero loopt hij niet in de weg bij de bevalling. We moeten de man niet beschouwen als vervangmama, aldus de contentspecialisten. In de blog: '8 dingen die je nooit tegen een vader moet zeggen', staat (bovenaan) dat het beledigend is als je opmerkt dat moeders een niet in te halen voorsprong hebben, doordat ieder kind nu eenmaal in de baarmoeder is begonnen.

Vader draait door
De manier waarop Hero de aanstaande vaders in beeld brengt laat het echter tegendeel zien. In de videoserie 'De wereld van het vaderschap' (inmiddels aflevering 6) krijgen twee mannen-op-een-bank diverse mama-voorwerpen toegeworpen. Ze moeten raden wat het is. Visueel aantrekkelijk en met een hoog fungehalte moet de art-director hebben geroepen, tijdens de redactievergadering. Het resultaat is van een tenenkrommende meligheid. Maar oordeel zelf maar. Volgens mediastrateeg Joris Kock (Pauwr) van 'Mamma is Alles' ligt het uitkijkpercentage van de video content heel hoog. In aflevering 2 zien we hoe Djeffrey een baarkruk op zijn hoofd zet. Collega Alvin is duidelijk de slimste van het tweetal en gaat er met gespreide benen bovenop zitten. Daarbij acteert hij een perswee.

Onderboekenlol
Zo kent 'De wereld van het Vaderschap' talloze lollig bedoelde scènes. In verschillende afleveringen krijgen de mannen onder meer te maken met kraamverband (wat is dat?) een buikband (nee Alvin, niet om je hoofd binden) en een kolfmachine (dit is geen microfoon, boys). Het lijkt erop alsof de Nederlandse millennial zich geen houding weet te geven als de gereedschapskoffer van de kramende vrouw opengaat. Hij voelt zich zichtbaar ongemakkelijk en vervalt tot de onderbroekenlol die de makers voor ogen staat. Zo maakt Mama is Alles duidelijk wat we van de verwekker kunnen verwachten. De Hero Man is een kraam-dummy die figureert in een script waar vrouwen de hoofdrol spelen.

Mama baart het kind, toch?

Dat laatste is terecht, natuurlijk. In het moderne Nederlandse onderhandelingshuwelijk is: 'Wie baart de kinderen?' geen punt van discussie. Het is telkens opnieuw de vrouw die het zware werk moet opknappen. Dat biologische gegeven neemt niet weg dat mannen hier een volwassen rol bij kunnen vervullen. De Hero-man bevestigt daarentegen de kindrol die vrouwen hun man toebedelen. Overhemd uit de broek, ongewassen haar en een blik van: 'Ik snap hier niets van'. Die houding is stoer op de middelbare school, maar 'get-over-it' als je volwassen wordt.

Voor de Hero-man blijft opvoeden echter hogere wiskunde. En dat is niet het enige: ook van gevoelens heeft deze karikatuur waarschijnlijk geen verstand. Het is de vraag of hij dit zichzelf wijsmaakt of dat hem dit wordt ingepeperd. Een vraag naar de kip-of-het -ei. Feit is dat we te maken hebben met een cultureel script waarmee vrouwen niet alleen hun partner maar ook zichzelf onrecht aandoen.

Mama heeft gevoelens
De scheefgroei vindt plaats lang voor de verwekking van het eerste kind. De vrouwelijke variant kent een rijkdom aan emoties die het mannelijke exemplaar niet zijn gegeven. Ziedaar de hardnekkige culturele mythe over het mannenbrein en zijn jagersverleden. Mannen leggen het bij voorbaat af tegen hun welbespraakte soortgenoten, is het idee waardoor ze het duel niet aangaan. De emotionele kennisachterstand ontstaat al op jonge leeftijd. Pubermeisjes praten onderling meer over gevoelens dan jongens, blijkt uit onderzoek. Ze hebben daardoor meer taal tot hun beschikking om hun gevoelens uit te drukken en hun analyses op te leggen. Op volwassen leeftijd moet de Hero-man het ook nog eens opnemen tegen een jaargang Psychologie Magazine en het dubbeldikke zomernummer van de Viva. Daardoor kunnen vrouwen beter vertellen hoe een man in elkaar steekt, dan hij zelf. Als reactie duikt hij weg achter zijn Voetbal International of Computeridee.

De karakterman
Daarmee plaatsen mannen zich bij voorbaat aan de zijlijn. Ze beschouwen hun vriendin als de nieuwe Messi en zetten zichzelf op de reservebank. Verdiep je in het vak, mannen, zou ik willen zeggen. Schaam je niet voor je eigen onhandigheid en geloof in je eigen talent. Maak geen kraamclown van jezelf, maar zorg dat je een visie hebt op de opvoeding van je kind. Ontwikkel je eigen stijl zodat ouderliefde geen exclusief vrouwenproduct wordt. Er is een promo-video voor het boek 'Karaktermannen' met hoofdzakelijk nietszeggende straatinterviews. Een voorbijganger springt er echter met kop en schouders bovenuit als hij zegt: 'Als er niets meer is, als alles weg is, heeft een karakterman nog steeds hele sterke waarden waarnaar hij leeft'.

Er is een foto uit 1988 waarop ik sta te prutsen met een katoenen luier. Pampers waren voor ons te duur en bovendien slecht voor het milieu. Het kost me moeite om de veiligheidsspeld niet in de buik van onze dochter te steken. Nog steeds moet ik lachen als ik de inspanning op mijn gezicht zie. Maar uiteindelijk kreeg ik het onder de knie. Kom op mannen, het is niet moeilijker dan het plakken van een band. Verdiep je in de materie. Mama weet ook niet alles. Laat je niet van het veld sturen als een Hero-dummy. Zorg dat je uitgroeit tot een karakter-hero.

Sjaak Vane is filosoof, spreker en WorkLife-coach. Hij schrijft aan een boek over de filosofie achter nieuwe werkrelaties. Lees ook zijn blog: De Filosofische Bijsluiter.