Moeten goede doelen agressieve marketingtechnieken inzetten om meer donateurs te krijgen? Die vraag doemt op nu de Nationale Postcode Loterij brieven schrijft die het beruchte Reader's Digest niet zou misstaan.

'We hebben goed nieuws voor u: er ligt een geldbedrag voor u klaar dat gegarandeerd wordt uitbetaald, als u nu gaat meespelen met de Postcodeloterij. Uw postcode is namelijk één van de postcodes die geselecteerd is voor het ontvangen van de Kanjer Kerstbonus. Dit bedrag kan oplopen tot wel €50.000,-'.

Goede nep
Je moet van goede huize komen om niet een lichte tinteling te voelen als je deze persoonlijke brief van Boudewijn Poelmann, voorzitter van de Nationale Postcodeloterij, leest. De bedragen die ik met mijn persoonlijke Kanjercode kan winnen staan netjes in een rijtje ernaast. Beginnend bij 50.000 euro, aflopend naar 25.000, 10.000, 2500 en 250 euro en oh ja, minimaal 15 euro. Die heeft de Postcode Loterij voor mij 'gereserveerd'. Bovendien maak ik natuurlijk kans op mijn deel in de Postcodekanjer van 53,9 miljoen euro. Op de achterkant staan de bedragen tussen 50.000 en 250 euro vermeld als 'direct te winnen bedragen'.

Natuurlijk snap ik dat het nep is, maar dit is wel heel goede nep. Ik begin echt te geloven dat ik een groot geldbedrag heb gewonnen. Denk zelfs: laat ik na zoveel jaar maar weer eens mee spelen. Alles online ingevuld en ja hoor…ik krijg 15 euro en verder helemaal niets.

Reader's Digest
In gedachten zie ik mijn vader weer zo'n enveloppe open maken van die andere club die je vroeger grote geldbedragen beloofde: Reader's Digest. Als je tenminste een abonnement nam op Het Beste. Die brieven, vaak gelardeerd met allerlei gouden certificaten, foto's van blije eerdere prijswinnaars en schreeuwende koppen, beloofden gouden bergen die niets meer dan gebakken lucht bleken. Niet voor niets regende het klachten bij de Reclame Code Commissie (RCC) over deze campagnes. Zelfs in 2010 nog, toen de Consumentenbond een zaak aanspande tegen het laatste prijzenfestijn. Toen stuurde Reader's Digest geen brief, maar een e-mail waarin het de suggestie wekte dat mensen een groot geldbedrag hadden gewonnen. Ook gebakken lucht gaat met zijn tijd mee.

Kind aan huis
Ook de Nationale Postcode Loterij is kind aan huis bij de Reclame Code Commissie. Begin dit jaar kwam de goede doelenloterij nog in een shitstorm terecht toen het honderdduizenden huishoudens een brief stuurde met daarop het woord 'herinnering'. Reclame vermomd als aanmaning. Dat leidde tot woedende reacties op social media en een zaak bij de Reclame Code Commissie, die de loterij in april op de vingers tikte.

Erger was het in 2012, toen de Postcode Loterij reclame maakte met een zogeheten gouden munt-actie, waarbij de geadresseerden gegarandeerd een fantastisch cadeau zouden krijgen. Zes mensen die een bedrag van 2500 werd beloofd klaagden bij de Reclame Code Commissie, wonnen en stapten met die uitspraak naar de rechter. Die oordeelde in juni van dat jaar dat de loterij de zes ieder 2500 euro moest uitkeren vanwege misleidende reclame. Over boemerangeffect gesproken.

Voor de Consumentenbond nog eens aanleiding om zijn afkeer van dit soort misleidende acties uit te spreken. Zouden alle mensen die onlangs bovengenoemde brief kregen nu ook zo'n rechtszaak kunnen aanspannen? Het is wellicht de moeite van het proberen waard.

Goede doelen
De vraag is in hoeverre dit soort verwerpelijke acties afstraalt op de 103 goede doelen die door de Postcode Loterij gesteund worden. Wil Artsen zonder Grenzen hiermee geassocieerd worden? Of Amnesty International, de Dierenbescherming, het Prins Clausfonds, het Rode Kruis, Unicef of Voedselbanken Nederland? Stichtingen die veel geld steken in campagnes voor fondsenwerving, imago en merkbekendheid. Die dus geld krijgen van mensen die in de marketingtrucjes van de Nationale Postcode Loterij zijn getrapt.

In een marketingwereld waar eerlijkheid, transparantie en vertrouwen steeds belangrijker worden, passen dit soort brieven en acties niet meer. Dat is niet slim maar sluw en wordt onmiskenbaar een keer afgestraft. Een simpel advies dus aan Boudewijn: stop hiermee.