In een groot verhaal op Follow the Money legt journalist Harry Lensink bloot hoe Talpa de gegevens verzamelt van Nederlanders om te bouwen aan lucratieve profielen. Dat kun je tegen het licht houden van de nieuwe privacywetgeving, maar je kan ook het ook vanuit ethisch perspectief bekijken.

Eerlijk gezegd wist ik eerst niet zo goed wat ik met het verhaal van misdaadverslaggever (bijvoorbeeld maker van de briljante podcast 'Willem') Harry Lensink aanmoest over Talpa. Er kwamen geen grote schandalen uit het precieze spitwerk van de Follow the Money-reporter, maar hij legde wel de ambities van De Mol en Talpa bloot en dat vond ik knap gedaan.

23 websites
Lensink haalde naar boven dat Talpa via 23 websites en tien apps gegevens verzamelt. Daarmee bouwt het bedrijf aan sterke profielen om gericht adverteren mogelijk te maken en dus om geld te verdienen. Op deze manier zou hij al zeer gedetailleerde (niveau getrouwde man uit Utrecht, twee kinderen, voetbalfan en een enorme liefhebber van kamperen, dure sportauto's en linedancen) profielen hebben van 7,5 miljoen Nederlanders waarmee hij Nederland een eer bewijst want hij gaat zo de concurrentie aan met Facebook en Google.

Talpa-man Pim Schmitz in het verhaal: ,,Zorgen dat de gegevens die we van jou hebben in het juiste bakje terechtkomen is het allermoeilijkste. Dus dat we gewoon een sterk profiel van je kunnen bouwen.'' Het verzamelen van de gegevens, gaat volgens Talpa keurig volgens de wet en in het verhaal zegt Schmitz dat ook allemaal. Talpa maakt gebruik van de privacy- en cookiestatements. ,,Als je niet tevreden bent, kun je dingen uitzetten, wij doen dat netjes volgens de regels.''

Lekker naar buiten, voetballen
In het verhaal wordt ingezoomd op VoetbalTV waarmee Talpa het Nederlandse amateurvoetbal in beeld wil brengen. Fans en spelers kunnen thuis het voetbal volgen en je kan je eigen wedstrijdjes terugkijken. Goed idee natuurlijk. Talpa sloot daarvoor een deal met de KNVB waarbij leden van de bond automatisch toestemming geven voor de registratie. Roeland Stekelenburg, initiatiefnemer van het project werd geïnterviewd bij de mannen van FC Afkicken waar hij uitlegde dat je toestemming geeft via het lidmaatschap van de KNVB (via de algemene voorwaarden). En als je dat niet wil? ,,We gaan er voorlopig maar van uit dat je niet moet gaan voetballen.''

Het is de vraag of voetballers precies weten dat ze via hun lidmaatschap toestemming geven om gefilmd te worden en de Autoriteit Persoonsgegevens is daar ook kritisch op in het verhaal. Zou daar zelfs onderzoek naar kunnen doen, zo vertellen deze mensen voorzichtig. Pim Schmitz over de optie dat De Autoriteit Persoonsgegevens zo'n onderzoek start: ,,Uiteraard hebben we er goed over nagedacht en is dat goed geregeld. En dat mensen daar iets van vinden, is prima.''

Ethiek
Met een echte kenner van de AVG-wetgeving had ik het over dit verhaal en hij zei zoiets als: misschien houden ze zich aan de wetgeving, maar je kunt het ook eens over ethiek hebben. Goede vraag. Moet je als bedrijf waarbij de baas enorm van voetbal houdt dan tegen voetballers zeggen: wij filmen jou sowieso en je hebt er niets over te zeggen of je dat wilt of niet.''

Je kan natuurlijk allerlei juristen bellen en polsen of het mag, maar je kan het ook over ethiek hebben waarbij je de vraag stelt: okay, Facebook en Google verzamelen allerlei gegevens over mensen, maar moet je dat als Nederlandse bedrijf dan ook willen? Waarom zou Talpa/De Mol de ambitie hebben om de grenzen van de privacywetgeving te verkennen? Waarom zou hij - in plaats daarvan - niet iets terugdoen voor het land waarin hij een hele grote mediameneer is geworden dankzij die miljoenen kijkers van The Voice, Big Brother en Veronica Inside?

Goede business, goed boek
Toevallig ben ik bezig met het lezen van het boek 'Good Business' van Markward van der Mieden en dat gaat over het belang van purpose marketing voor bedrijven. Niet als 'moetje', maar als keihard businessmodel. In het boek gaat het erom dat je simpelweg meer geld verdient als je een businessmodel optuigt waarin 'goed doen' een centrale plek heeft.

De auteur koppelt principes van bouwen aan merken aan pupose. In het boek staat dan ook een merkkompas centraal dat bestaat uit: de purpose van de onderneming, een karaktervolle merkbelofte en vier merkwaarden die je helpen om de merkbelofte waar te maken. Wat zou de purpose moeten zijn van Talpa? In ieder geval iets waar de liefhebbers van zijn programma's mee te maken hebben.

Mensen in armoede
Van de week vertelde iemand van het SCP bij Pauw dat er al jaren een groep is van ongeveer een miljoen mensen die nauwelijks kan rondkomen, ook al hebben ze gewoon werk. Daar kun je van alles van vinden, maar je kan die mensen ook een beetje gaan helpen. Niet omdat je goed doen zo belangrijk vindt, maar om dat het leuk is om te doen, je jezelf ook een beter gevoel geeft als je mensen helpt.

Zou het niet een goede purpose voor Talpa zijn om de armoede in Nederland te verkleinen? En de merkbelofte zou dan zijn: niemand hoeft in armoe te leven in Nederland en dat gaan wij voorkomen. De Mol zou kleine ondernemers helpen met media-advies waardoor ze meer klanten krijgen. Hij zou de beste financiële specialisten inhuren en op de muren van het hoofdgebouw van Talpa een teller projecteren die op 1 miljoen staat en die terugloopt.

Hij zou het plan heel bedrijfsmatig aanpakken, heel zakelijk. Het zou een soort John Williams 'Dubbeltje op zijn kant'-project worden, maar dan in het groot. Welke waarden daarbij horen? Zakelijk, oprecht, bedrijfsmatig en groots dromen. Je zou er geweldige tv van kunnen maken waarbij alle reclame-inkomsten naar dit goede doel gaan.

Geef toe, dat is toch veel leuker dan allerlei data verzamelen bij mensen om nog meer centjes te verdienen? Laat Google en Facebook lekker dat spel spelen en ondertussen zet jij een media-imperium in om Nederland nog een beetje leuker te maken. Zou Johnny ook wel leuk vinden, denk ik.