Elon Musk, topman van Tesla en SpaceX, vertelt graag over hoe je zelf een bedrijf zoals het zijne kunt opzetten. Zijn tips zijn samengevat in een handige YouTube video. Of je het nu wel of niet met hem eens bent, Elon Musk dwingt bij veel mensen bewondering af. Het YouTube filmpje is leuk, maar heeft ook een bedenkelijke kant.

Het is een verdienmodel dat je steeds meer ziet op YouTube: 'de beste tien', tips, concerten of reisbestemmingen met fragmenten gekopieerd van andere YouTube-kanalen. Je kiest een grote naam die kijkers trekt, kopieert wat fragmenten, plakt ze aan elkaar, zet er een muziekje onder en je hebt een verdienmodel. Want veel kijkers op YouTube levert inkomsten op.

De 'ElonMusk Beste Motivatie voor 2020', die bij mijn YouTube-aanbevelingen stond, bleek vooral fragmenten te bevatten van gedateerde televisieshows en congressen, die al lang op YouTube staan. De man of vrouw achter het kanaal maakt zo ook items over andere grootheden zonder er zelf iets aan toe te voegen. Alleen deze video trekt al ruim 600.000 kijkers.

Musk: op kantoor kan je prima overnachten
Het is natuurlijk wel leuk terug te kijken naar een wat jongere Elon Musk en veel adviezen blijven ook in crisistijd overeind (als zullen ze niet voor iedereen geschikt zijn…). Dat Musk leeft voor zijn werk, is geen geheim. „Work like hell, je moet 80 uur per week werken, want anders red je het niet. Je zal dan in vier maanden bereiken waar anderen een jaar over doen." Hij herinnert zich het begin. „Toen ik met mijn broer een bedrijfje begon, huurden we geen appartement maar een kantoorruimte en sliepen we op de bank."

Laat je vrienden wezenlijke kritiek leveren
Verzamel mensen om je heen die kritiek geven, adviseert hij. „Vraag het aan iedereen, vooral ook aan je vrienden. Je vrienden weten wat verkeerd is, maar ze vertellen het meestal niet, want ze willen je niet kwetsen. Ik bemoedig ze om kritiek te leveren. Want meestal hebben zij het bij het rechte eind." Zorg dat je pijngrens hoog ligt. „De eerste tijd is een eigen bedrijf leuk en heerst er optimisme. Dan gaat er veel mis en verdwijnt het geluk. Als je na lange tijd succes hebt - maar meestal heb je geen succes en blijf je ongelukkig - dan kan het geluk terugkomen."

Een zichtbaar geroerde Musk
Ook met de producten en diensten die ondernemers aanbieden, is veel mis, vindt Musk. „Veel ondernemers maken de fout dat ze komen met een product dat iets beter is dan dat van hun concurrenten. Dat is niet genoeg. Het moet veel beter zijn, daar moet je voor zorgen, anders kom je niet ver."

Mooi is het laatste fragment (uit 60 Minutes van CBS News) waarin Musk reageert op de kritiek van astronauten die op de maan stonden. Zij vinden dat ruimtevaart niet commercieel moet zijn. Het raakt Musk echt, hij is zichtbaar geroerd. Dit gaat over zijn helden, zij hebben hem aangespoord met ruimtevaart aan de gang te gaan. Hij hoopt dat ze zijn werk toch zullen waarderen. Het is aardig zo'n fragment terug te zien.

De tien mooiste, de twaalf beste
Dat kopiëren van al die fragmenten, mag dat eigenlijk? Ja, tot op zekere hoogte, want citeren mag. Maar te veel overnemen mag niet, waarmee je al snel in een schemergebied belandt. Wie langs de grenzen van het toegestane opereert, kan met content van anderen veel kijkers trekken. En dankzij advertenties op social media kan zo'n kanaal veel geld opleveren. Je ziet het steeds meer op YouTube, de tien mooiste, de twaalf beste, allemaal met content van anderen. Het is vooral het gebrek aan creativiteit dat stoort. Is het een trend dat social media steeds meer gaan lijken op kopieermachines? Want waarom geen eigen content of programma gemaakt?